• By BiKoleksiyon

Plak için teknik bir tanımlama yapacak olursak, her iki yüzünde de analog bir ses kaydı bulunan termoplastik malzemeden yapılmış disktir diyebiliriz.

1877’de Thomas Edison, üzerinde ince bir kalay levha bulunan silindiri çevirerek, çelik iğne ile bir çocuk şarkısı olan “Mary had a little lamb / Mary’nin küçük bir kuzusu var”ı kayıt eder. Bu aygıtın adı Fonograf. Fonograf, kayıt edilmiş sesi tekrar seslendirebilen ilk aygıt. Sesin kayıt edildiği silindire ise Türkçe’de kovan deniliyor. Kovanlarının ilginç bir özelliği çoğaltılamıyor oluşu idi, yani her bir kovan için tekrar kayıt yapılması gerekiyordu.

Edison’un kayıt medyası olan silindire karşılık 1880’lerin sonlarına doğru Emile Berliner tarafından icat edilen gramofon’un medyası ise disk şeklinde idi. Bu disklere Türkçe’de taş plak diyoruz. Taş plaklar zamanla kovanların yerini aldı ama bu o kadar da hızlı ve kolay olmadı.

Plak türleri nelerdir?

Çok kısaca üç tür plak vardır:

LP (Long-Play / Uzunçalar)

33 1/3 devirlik plaklardır. Yani plak pikabın içinde dakikada 33 1/3 devir döner.

45’lik

45 devirlik plak türüdür. Yani plak pikabın içinde dakikada 45 devir döner. Bunlar iki türlüdür. Birincisi eskiden alışık olduğumuz küçük boyutlu (7’’) plaklardır. Bir de 12’’ 45’lik plaklar vardır ki bunlar daha yüksek ses kalitesine sahip masteringi ve kesimi özel olarak yapılmış plaklardır. Bu 12’’ 45 devirli plaklarda amaç, plak üzerindeki oyukların daha yaygın (uzun) bir alana daha fazla ayrıntı verebilecek şekilde kesilmesi ve dolayısıyla daha kaliteli sese ulaşılmasıdır.

Taş plak

78.26 devirlik en eski plak türüdür, sadece 4 dakika civarında ses kayıdı içerir, çok kırılgandır. Sadece gramofonlarda çalar. Günümüzde üretilen plakçalarların hiç biri taş plak çalmaz. Ve tabi hatırlatmakta fayda var, gramofonlar sadece taş plak çalar, günümüzde üretilen hiç bir plağı çalmazlar. Yani sitemizde ve mağazamızda satılan hiç bir plak gramofonda çalmaz.